Reviews initially treated 10 patients with depression after methamphetamine withdrawal
(drug ice) by neuroleptic combination with antidepressants

TS. Tô Thanh Ph­ương –  Bệnh viện Tâm thần trung ương 1

 Tóm tắt:  Methamphétamine là dạng ma túy tổng hợp, hiện nay được giới trẻ ưa dùng bởi tác dụng gây hưng phấn cao độ, nhanh chóng rơi vào trạng thái bay bổng, khoái cảm, hậu quả là gây cho người sử dụng các biến đổi trầm trọng về cơ thể và tâm thần, nhiều người lâm vào trạng thái trầm cảm lo âu, mất khả năng lao động. Nghiên cứu nhằm mục tiêu: “ Điều trị hết trầm cảm ở bệnh nhân sau cai nghiện methamphétamine bằng phối hợp thuốc an thần kinh với thuốc chống trầm cảm”. Đối tượng nghiên cứulà bệnh nhân sau cai methamphétamine có biểu hiện trầm cảm và  phương pháp nghiên cứulà tiến cứu can thiệp. Kết quả: các biểu hiện buồn rầu, dằn vặt căng thẳng, muốn tự sát đã thuyên giảm hết. Kết luậnsau một tháng điều trị phối hợp thuốc an thần kinh với thuốc chống trầm cảm thì các triệu chứng trầm cảm  đã thuyên giảm hết.

Từ khóa : Methamphétamine, an thần kinh, chống trầm cảm

Summary: methamphetamine is a form of synthetic drugs, is now preferred by youth stimulant effect of altitude, quickly fall prey to fly, pleasure, consequently causing the use of variables Change severe physical and mental health, many people fall into depression anxiety, loss of working capacity. Research aims: "Treatment of depression in all patients after cessation of methamphetamine with neuroleptic combination with antidepressants." Audience research is patient aftercare methamphetamine have symptoms of depression and research methods are prospective intervention. The result is the expression of sorrow, torment stress, suicidal remission before. Concluded after a month of combination treatment with neuroleptics antidepressants is symptomatic remission from depression before.
Keywords: Methamphetamine, neuroleptics, antidepressants 

1.     Đặt vấn đề: Methamphétamine hay còn goi là ma túy đá hiện nay rất phổ biến

bởi sự thuận lợi do dễ sử dụng và nhanh chóng dẫn đến khoái cảm, do vậy được giới trẻ rất ưa dùng. Người sử dụng ma túy đá rất nhanh chóng bị phụ thuộc. Khi sử dụng, người ta sẽ có cảm giác rất dễ chịu, lâng lâng, khoái cảm với rất nhiều loại ảo giác (AG), có thể là AG rất sinh động nhưng thường là AG rùng rợn ghê sợ, nghe thấy tiếng nói trong đầu đe dọa hoặc xui khiến họ tấn công hoặc tự sát. Có thể có hoang tưởng (HT)  cảm thụ cấp với các biểu hiện như mình biến thành chim, thành cá hoặc như sống trong cảnh bồng lai tiên cảnh, nhưng HT thường gặp là HT bị hại, lúc đó luôn nghĩ là có người tìm cách hại mình hoặc công an đến bắt mình và họ gây nhiều rắc rối cho gia đình và xã hội.

     Một vấn đề rất thường gặp ở người sử dụng methamphétamine là trầm cảm và lo âu. Nhiều BN cai đi cai lại nhiều lần vẫn không thành công, trong số đó có nhiều BN bị trầm cảm với cảm giác buồn chán, thất vọng, bi quan về tương lai và tiền đồ, vì vậy lại quay về ma túy đá để tự trấn an mình.

     Việc điều trị trầm cảm và lo âu hiệu quả cũng góp phần rất nhiều để hỗ trợ, giúp BN tránh bị tái nghiện. Do vậy, nghiên cứu của chúng tôi nhằm mục tiêu: “ Điều trị hết trầm cảm ở bệnh nhân sau cai nghiện methamphétamine bằng phối hợp thuốc an thần kinh với thuốc chống trầm cảm”.

2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu: Chúng tôi chọn 10 BN sau cai methamphétamine có biểu hiện trầm cảm hoặc trầm cảm lo âu.

- Phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu can thiệp

- Các bước tiến hành nghiên cứu:

+ Khám lâm sàng

+ Đánh giá triệu chứng và mức độ trầm cảm theo thang Beck rút gọn

+ Đánh giá mức độ lo âu bằng thang Zung.

+ Thuốc sử dụng:

• Olanzapine viên nén 10 mg. Có tác dụng an thần gây ngủ và kích thích tiêu

hóah, BN nghiện ma túy đá thường chán ăn nên rất gầy.

• Seroquel XR viên 50 mg và 200 mg: Là thuốc an thần kinh mới, có tác dụng

tốt điều trị loạn thần và trầm cảm, lo âu..

• Utralene ( sertraline ) 100 mg: Có tác dụng chống trầm cảm giải lo âu

+ Cách sử dụng thuốc:

- 2 ngày đầu:     0lanzapine 10 mg, ngày 2 viên ( trưa 1 tối 1 )

                          Seroquel XR viên 50 mg ngày 2 viên ( trưa 1 tối 1 )

                     Utralene 100 mg ngày 1 viên  ( uống tối ).

- Điều trị tấn công 3 tháng:   0lanzapine 10 mg, ngày 2 viên  ( trưa 1 tối 1 )

                                         Seroquel XR viên 300 mg ngày 2 viên ( trưa 1 tối 1 )

                                        Utralene 100 mg ngày 2 viên ( trưa 1 tối 1 )

- Điều trị củng cố 6 tháng:           0lanzapine 10 mg, ngày 2 v ( trưa 1 tối 21) .

                                                Seroquel XR 300 mg ngày 1v ( uống tối )

                                                Utralene 100 mg ngày 2 v ( trưa 1 tối 1 ) .

3. Kết quả nghiên cứu và bàn luận: Tất cả bệnh nhân đều có biểu hiện trầm cảm mức độ từ  trung bình đến nặng. Lo âu mức độ trung bình

Các biểu hiện rối loạn cảm xúc

   Nhiều bệnh nhân (BN) khi sử dụng methamphétamine đã tự biến mình thành người hoàn toàn khác, căng thẳng lo âu, buồn rầu đau khổ, luôn phải sống trong tâm trạng kìm nén cảm xúc, bức bối khó chịu trong người, do vậy người nào không kìm nén được dễ có hành vi nguy hiểm.

   Trong quá trình sử dụng methamphétamine, BN luôn thấy buồn rầu, đau khổ, cho là số phận mình không ra gì. Sống trong tâm trạng lo âu sợ hãi. Rất bức bối khó chịu trong người nên luôn phải đấu tranh nội tâm rất căng thẳng, vì xu thế muốn tấn công người khác do họ cảm thấy bức bối khó chịu quá nên phải làm điều gì đó mạnh mẽ để giải tỏa bớt căng thẳng, chính lý do này đã khiến người bệnh tự đấu tranh, tự dằn vặt mình, tự kiềm chế mình nhưng có người kiềm chế được, có người không kiềm chế được nên đã gây ra các vụ án nghiêm trọng, có BN chỉ muốn tự  sát.

     Nhiều người sau cai nghiện nhưng vẫn trong trạng thái buồn chán nên lại tìm đến ma túy để giải buồn, do vậy lại tái nghiện trở lại.

   Sau 10 ngày điều trị trầm cảm, người bệnh đã cảm thấy dễ chịu, các triệu chứng căng thẳng, bứt rứt khó chịu trong người thuyên giảm rõ rệt. Sau 1 tháng, người bệnh thấy thoải mái, vui vẻ, muốn làm việc, không muốn tự  sát và không còn ý định tấn công nữa.

Các biểu hiện rối loạn tư duy, tri giác

      Trước cai, có 7/10 BN có AG và HT, chính những AG và HT đã gây nguy hiểm cho bản thân người bệnh và xã hội, họ có thể tấn công, giết người hoặc tự sát do HT -AG chi phối. Hoang tương gặp ở BN nghiên cứu là HT bị hại, bị theo dõi, luôn cho là có người rình rập theo dõi và làm hại mình, do vậy khi có người lạ đến là rất sợ, chỉ sợ đến bắt mình. HT phủ định thì bi quan tuyệt vọng, cho là cuộc đời mình không còn ý nghĩa gì nữa nên chết đi cho đỡ khổ.

    Ảo thanh là những tiếng nói trong đầu tự phát ra và xui người sử dụng Methamphétamine tự sát, nhịn ăn hoặc tấn công người khác...

     Sau cai, các HT-AG này hết nhưng còn các biểu hiện lầm lỳ ít nói, buồn chán, bứt rứt, mắt nhìn hằn học luôn trong tâm trạng lo âu sợ hãi vẫn tồn tại . Có 3/10 BN luôn kêu ca phàn nàn sao mình khổ thế này, thấy mình đã sai lầm khi sử dụng ma túy đá, họ thường nói là tương lai coi như chấm dứt rồi. Sau khi kết hợp điều trị trầm cảm thì các biểu hiện này hết.

Các biểu hiện rối loạn hành vi

Sau một thời gian ngắn sử dụng methamphétamine, họ có cảm giác rất dễ chịu, sảng khoái, bay bổng rồi sau đó nhanh chóng rơi vào trạng thái bức bối khó chịu, vò đầu, dứt tóc cho dễ chịu, có người vật vã, lăn lộn, có người luôn muốn cầm dao đâm người hoặc giết người hoặc tự sát, luôn cầu cứu giúp đỡ làm sao dễ chịu hơn để vượt qua cơn như vậy, có người chủ động nói với mọi người là lúc nào mình trong tâm trạng đó thì trói chân tay giúp để tránh không kiểm soát được hành vi của mình. Sau cai, các biểu hiện này hết nhưng vẫn còn ý định muốn tự sát, lầm lỳ ít hoạt động, nằm nhiều, không muốn tiếp xúc với ai, chỉ muốn nằm một mình trong phòng kín. Có người dễ nổi cáu, bố mẹ nói động đến là nổi khùng khiến bố mẹ lúc nào cũng phải nhẹ nhàng mà không dám nói động đến bệnh nhân.

      Sau điều trị, không người nào còn các biểu hiện trên.

Các biểu hiện về cơ thể

    Hầu hết người sử dụng methamphétamine đều ăn kém, sút cân, mệt mỏi, nhiều người giảm hàng chục kilôgam cân nặng chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng ma túy đá. Ngay sau khi dùng ma túy đá  thì họ trong trạng thái hưng phấn mạnh, cho mình là anh hùng, là siêu nhân, hùng vĩ, thích gây gổ đánh nhau, tình dục tăng. Sau giai đoạn hưng phấn quá mức là đến giai đoạn ức chế khiến họ mệt mỏi rã rời, không thiết gì ăn uống. Lúc đầu thì tình dục tăng, sau đó là tình dục giảm mạnh.

  Sau điều trị, tất cả người bệnh đều hồi phục sức khỏe tốt, ăn uống tốt, tăng cân nhưng còn 2 BN tình dục vẫn giảm. Bệnh nhân không còn cảm giác thèm ma túy đá nữa.

Kết luận

    Bước đầu nghiên cứu điều trị cho 10 bệnh nhân trầm cảm sau cai Methamphétamine bằng phối hợp thuốc an thần kinh với thuốc chống trầm cảm, chúng tôi nhận thấy như  sau:

-   Sau 10 ngày điều trị trầm cảm, người bệnh đã cảm thấy dễ chịu, các triệu chứng căng thẳng, bứt rứt khó chịu trong người thuyên giảm rõ rệt. Sau một tháng, người bệnh thấy thoải mái, vui vẻ, muốn làm việc, không muốn tự  sát và không còn ý định tấn công nữa.

- Sau 3 tháng điều trị, mọi sinh hoạt trở lại bình thường. Không còn cảm giác thèm ma túy đá nữa.

- Sau 6 tháng điều trị, BN  đã hoàn toàn trở về cuộc sống bình thường như trước.

Để cho bệnh không tái phát nên thực hiện như sau

     Trong những năm qua, chúng tôi đã tiến hành điều trị trầm cảm sau cai Methamphétamin cho khá nhiều bệnh nhân. Nếu người bệnh và gia đình thực hiện tốt một số nguyên tắc sau thì tỷ lệ tái nghiện thấp hơn, bản thân người bệnh phải có nỗ lực cao và gia đình hỗ trợ:

1. Tuân thủ uống thuốc đầy đủ trong thời gian nhiều tháng
2. Tách rời môi trường dẫn mình đến ma túy: Tránh gặp bạn không tốt, không liên lạc với các đối tượng dụ dỗ mình, hoặc phải đến nơi khác một thời gian.
3. Tăng cường rèn luyện thể lực: Chạy, bóng truyền, bóng đá, cầu lông, bơi…
4. Tích cực tham gia các công việc trong gia đình hoặc tìm việc làm để hòa nhập xã hội tốt và làm mất đi cảm giác tự  ti, vô dụng của mình.
5. Không thức khuya, tránh dùng bia, rượu, thuốc lá…

Xin nêu 1 bệnh nhân:

Họ và tên: Đỗ văn D       Sinh : năm 1984

Địa chỉ:  Thành phố Vinh – Nghệ an

Điều trị : Tháng 1 năm .2012

Lý do điều trị:  Trầm cảm sau sử dụng Methamphétamine.

Bệnh sử:

     Sau khi tốt nghiệp thạc sỹ tại Trung Quốc.về, BN được bạn bè rủ đi chơi và cho sử dụng ma túy đá. Trong thời gian 2 năm dùng ma túy đá, BN thường xuyên xuất hiện những tiếng nói đe dọa trong đầu, luôn thấy căng thẳng rất khó chịu  và nhiều lúc chỉ muốn cầm dao đâm chết người khác rồi tự sát, vì luôn thấy rất bức bối khó chịu trong người, hoặc chỉ muốn đấm đá người nào đó cho dễ chịu…BN luôn phải kìm nén để không xảy ra án mạng. Mỗi lần như vậy gia đình lại cho đến trung tâm cai nghiện của tỉnh để cai, sau vài tháng lại tái nghiện, BN nói là buồn quá nên hút lại cho đỡ buồn vì sau hút có cảm giác bay bổng dễ chịu. Gia đình đã cho cai nhiều lần không thành, cơ quan đã định thải hồi. Tháng 1.2012, gia đình cho đến bệnh viện tâm thần trung ương 1. Sau 6 tháng điều trị, BN thi đỗ nghiên cứu sinh và hiện tại không còn cảm giác thèm  nữa., lại trở về cuộc sống bình thường như trước.